آزمایشگاه شیمی چیست؟ از آن چه می دانید ؟

آزمایشگاه شیمی مکانی است که با ابزار و وسایل مورد نیاز برای انجام آزمایش ‌های شیمی، آماده‌ سازی شده است. بطور کلی در یک آزمایشگاه شیمی، با انجام مطالعات و آزمایش ‌های پایه و یا پیشرفته بر روی مواد مدنظر، آنها را شناسایی کرده و اجزای تشکیل دهنده آنها و نیز میزان سهم هر ماده در ترکیب مورد نظر را محاسبه می کنند. با انجام این آزمایشات می‌ توان نقص ‌های موجود در یک ماده را تشخیص داد و آنها را اصلاح نمود. در این مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک، با مفاهیم پایه مربوط به آزمایشگاه و آزمایشگاه شیمی آشنا خواهیم شد. لطفا با ما همراه باشید.

مقدمه

منظور از نام گذاری کلمه آزمایشگاه (برگرفته از کلمه‌ فرانسوی لابراتوار: laboratoire) به یک مکان، این معنا را می دهد که در آنجا، جهت بررسی و نتیجه ‌گیری درباره ویژگی های مواد، کشف و تایید روابط موجود بین مواد مختلف و یا تشخیص چگونگی و دلیل وقوع پدیده‌ ها، آزمایش‌ های علمی از جمله آزمایش‌ های شیمیایی، فیزیکی، زیستی و یا طبی تشخیصی صورت می‌ گیرد.

در واقع پیشرفت دانش و تکنولوژی به پیشرفت در سیستم‌ های آزمایشگاهی منجر شده است. این امر به نوبه خود زمینه‌ ساز پیشرفت بشریت در آزمایشگاه و گسترش انواع آزمایشگاه ها برای دسترسی به اهداف گوناگون خواهد بود. این پیشرفت ‌ها در نهایت به شناخت موارد خطرساز در زندگی انسان و تلاش برای ارتقای سطح زندگی انسان می باشند.

دانستن این نکته ضروری است که بر اساس اینکه هدف مد نظر در آزمایشگاه چه چیزی است، فعالیت‌ ها و روش‌ های تشخیصی و آزمایشی متفاوتی در آن انجام می گیرد. تفاوت در اهداف و نوع فعالیت ها، سبب ایجاد آزمایشگاه‌ های مختلف می ‌شود. به عنوان مثال آزمایشگاه‌ ها را با توجه به نوع کاری که در آن انجام می شود، می توان به دسته ‌های آزمایشگاه ‌های شیمی، فیزیک، کامپیوتر، بهداشت، پزشکی و تشخیص طبی تقسیم نمود.

به عبارت دیگر، در هر مجموعه آزمایشگاهی فعالیت خاصی صورت می‌ گیرد. مثلا می ‌توانید به بررسی مواد غذایی جهت اطمینان از سلامت آنها در آزمایشگاه شیمی صنایع مواد غذایی، آزمایش جهت ساخت آنتی‌ بیوتیک ‌های قوی برای مقابله با بیماری‌ های عفونی در آزمایشگاه‌ های شیمی و بیولوژی، شناخت و رهگیری عوامل بیماری زا در آزمایشگاه‌ های ژنتیک و ویروس ‌شناسی، بررسی های مربوط به جریان الکتریسیته در جهت  بهبود سیستم‌های برقی در آزمایشگاه فیزیک، بررسی و پیش بینی رفتاری لایه‌های زمین و شناخت خطرات احتمالی در آزمایشگاه زمین‌شناسی اشاره کرد.

جالب است بدانید

علاوه بر دسته بندی بر اساس نوع اهداف و فعالیت ها، نوع دیگری از طبقه بندی برای آزمایشگاه نیز کاربردی می باشد. این دسته بندی بر اساس سطح ایمنی و خطر موجود انجام می شود. بر این مبنا، آزمایشگاه‌ ها به ۴ سطح تقسیم‌ بندی می ‌شوند. به عنوان مثال آزمایشگاه‌ های موجود در دانشگاه‌ ها و بیمارستان ‌ها در سطح ۲ دسته ‌بندی قرار می گیرند. در این سطح، هر مجموعه بایستی شامل هود و یک سری امکانات امنیتی ابتدایی باشد که در آنها بر روی عوامل با بیماری زایی و خطر پایین کار می ‌شود.

در مجموعه‌ های آنالیزی سطوح ۳ و ۴، وجود سیستم ‌های فیلتراسیون هوا با دقت بالا، سازماندهی سیستم ایمنی فوق‌ العاده قوی و و کنترل روزانه کارآیی این ابزار ها ضروری می باشد. توجه داشته باشید که فارغ از اینکه، آزمایشگاه در کدام سطح قرار می گیرد، تایید ایمنی مجوعه توسط دانشگاه و مراجع ذیصلاح به صورت دوره ای مورد بررسی قرار گرفته و تأیید می‌ شود.

آموزش آزمایشگاهی

زمانیکه درباره آزمایش و مکان آن صحبت می ‌شود مواجهه با مفهوم “آموزش آزمایشگاهی” اجتناب‌ ناپذیر است. در واقع در دانشگاه‌ ها و مراکز علمی، آموزش فراگیر به دانشجویان و یا دانش‌آموزان، در یک آزمایشگاه و مبتنی بر دانش تئوری که قبلا کسب شده است، از طریق انجام یک فعالیت عملی باشد آن آموزش را “آموزش آزمایشگاهی” می‌نامند. آموزش آزمایشگاهی اساس و پایه‌ فعالیت در تمامی آزمایشگاه ‌ها است.